Pakistan

Er is een oude tegeltjeswijsheid die luidt: een uur van onbedachtzaamheid kan maken, dat men jaren schreit. Het leek er veel op, dat deze waarheid werd bevestigd op de eerste donderdag dat er weer een Politieke Markt was, Het onderwerp waarbij dit gebeurde betrof de vraag of de gemeente wel of niet financiële hulp moet geven voor de slachtoffers van de overstromingsramp in Pakistan of zelfs helemaal geen geld moet geven bij rampen in het buitenland. Dat dit aan de orde kwam was te danken aan een onbedachtzaamheid van het college, gepleegd in januari van dit jaar.

Voor gemeentelijke hulpverlening in dergelijke gevallen bestaat een regeling die op basis van een initiatiefvoorstel van de ChristenUnie in 2006 is aangenomen. Hierin staan de kaders voor het gemeentelijk beleid in deze situaties. De achterliggende gedachte van dit voorstel was, dat het onwenselijk is dat de raad elke keer bij een buitenlandse ramp politieke discussies gaat voeren over het wel of niet hulp verstrekken en zo ja, voor welke bedragen. Het kan dan heel verleidelijk zijn politieke munt te willen slaan uit de rampspoed van anderen. Daarnaast vonden de indieners dat internationale hulp in beginsel een rijks- en niet een gemeentelijke taak is en was men helemaal niet gecharmeerd van het spektakel van elkaar overbiedende gemeenten in dergelijke situaties. Uiteraard is het van belang dat Nederlandse burgers uit vrije wil ook hulp verlenen, maar als de gemeente dat voor hen doet heeft het meer weg van een gedwongen bijdrage,

De onbedachtzaamheid van het college had betrekking op Haïti. Op 21 januari van dit jaar meldde de burgemeester in een raadsvergadering, min of meer tussen neus en lippen door, het volgende: Ik meld u voor de goede orde in deze raadzaal dat het college van B&W besloten heeft naar aanleiding van een aantal particuliere acties, te starten met Anne-Fleur en Filine van het Zonnewiel en inmiddels met een groot aantal andere kinderen, die een actie begonnen waren om geld in te zamelen voor Haïti, en veel mails met vragen of wij ook nog wat doen, om conform het kader dat de raad daarvoor in 2006 heeft gesteld vanavond te laten weten dat wij € 50.000 doneren om de vreselijke ramp in Haïti mee te helpen bestrijden. Het is een bescheiden bijdrage, maar als we allemaal zo doen, dan moet het toch uiteindelijk tot een mooi bedrag kunnen leiden.

De raad reageerde niet inhoudelijk op deze mededeling; wellicht omdat men hierover geen politieke discussie wilde voeren of omdat de gemoederen teveel opgezweept waren door het voornemen van de fractie Molina om dezelfde avond een Rondetafelgesprek over de Buitenvaart te voeren. Dat betekent niet dat alle raadsleden hier gelukkig mee waren, want er waren die vonden dat het college zich hiermee niet gehouden had aan de kaders die de raad had vastgesteld. Na overleg besloten collega Nico van Duin en ondergetekende het college schriftelijk op de hoogte te stellen, dat wij het ongepast vonden dat het college zich niet aan de bestaande regelgeving had gehouden. Maar ook toen nog wilden wij hierover geen politiek debat uitlokken, hetgeen blijkt uit de slotzin van ons schrijven: Hoe zeer dit (onderwerp) onmogelijk te bespreken valt blijkt wel uit deze brief. Het is een brief van ons persoonlijk aan u. Het is geen schriftelijke vraag, u hoeft geen agendering te verwachten. Hoogstens kunnen we deze uitspraak van de raad herbevestigen, over een tijdje. Hopelijk is dit niet nodig, want reken maar dat het dan een heel andere discussie in de raad wordt. Het was en is een wijs compromis tussen medeleven, reageren op wat Almeerders beweegt en de taak die de raad heeft om moeilijke afwegingen te maken en beslissingen te nemen.
U maakt ons dat laatste onmogelijk in de kwestie ‘donaties bij rampen’.
We vinden dit onjuist. We hebben liever dat u zich aan de afspraken houdt.

Voorafgaand aan het reces hebben Leefbaar Almere en de ChristenUnie dit onderwerp nog eens in een Rondetafelgesprek aan de orde gesteld. Wat daar precies besproken is weet ik niet, maar als die discussie verhelderend gewerkt heeft, was dat donderdagavond niet te merken.

De bezorgdheid die in de brief werd uitgesproken werd donderdag dus realiteit. Welke partij precies het voortouw heeft genomen weet ik niet, maar er lagen twee voorstellen op tafel. Een van de SP om een bedrag ter beschikking te stellen voor noodhulp aan Pakistan en een van de PVV, helemaal tegenovergesteld, om als gemeente geen geld voor dergelijke doeleinden meer vrij te maken. In de discussie die hierover in de Carrousel gevoerd werd kwamen nauwelijks nieuwe gezichtspunten naar voren. Wat wel verrassend was, zeker voor mij, was het gebrek aan bekendheid bij de raadsleden met het staand beleid dat op 30 november 2006 is vastgesteld en dat luidt:

1.     Hulp bij rampen te beperken tot plaatsen:

        a. waarmee Almere een stedenband onderhoudt;

        b. waarmee vanuit de Almeerse bevolking betrokkenheid gevoeld wordt en getoond door middel van een Almeerse inzameling.

2.     Over hulp genoemd onder 1.a te beslissen op initiatief van het college.

3.     Over hulp genoemd onder 1.b uitsluitend te beslissen op basis van een formeel burgerinitiatief, waarbij de volgende voorwaarden gelden:

        a.     De ramp wordt op landelijk niveau erkend door het openen van een gezamenlijk gironummer van samenwerkende hulporganisaties.

        b.     De hulp van de gemeente betreft alleen een verdubbeling van het bedrag dat vanuit de Almeerse bevolking zelf bijeen wordt gebracht.

        c.     Deze –financiële- hulp wordt uitsluitend overgemaakt aan een gecertificeerde hulpverleningsorganisatie aangewezen door het Almeers burgerinitiatief.

Voor alle gevallen waarin de gemeenteraad positief besluit, is het maximale beschikbare bedrag € 50.000,- per gebeurtenis.

Het voorstel van de SP was dus overbodig, of in strijd met bestaand beleid. Dat mag, maar dan moet je wel aangeven waarom het vigerende beleid niet voldoet. Het voorstel van Leefbaar Almere kan met enige goede wil worden aangemerkt als aanscherping van het beleid, maar dan moet ook worden aangegeven welk gat men ermee denkt te dichten. Als ik de heer Van Duin goed begreep was zijn probleem dat men (lees college) zich niet hield aan vastgesteld beleid.

In de loop van de discussie kwam tenslotte ook nog dat aspect aan de orde en moest wethouder Steunenberg uitleggen waarom het college destijds zo gehandeld had. Tot mijn buitengewone verbazing vertelde zij dat het college dit besluit had genomen met goedkeuring van de fractievoorzitters, maar dat voor het college het besluit van 2006 nog steeds staand beleid is. Zo hoor je als raad nog eens iets nieuws, want als u nog even de verklaring van de burgemeester aan de raad doorneemt, kunt u constateren dat er zelfs niet een verborgen verwijzing in voorkomt naar overleg met de fractievoorzitters. Ik heb daar ook naderhand niet over gehoord en dat geldt ongetwijfeld ook voor Nico van Duin, want dan zouden wij gegarandeerd een andere brief of geen brief hebben geschreven. Maar, als het waar is dat het college dit besluit heeft genomen met goedkeuring van (alle?) fractievoorzitters, dan is er een andere, veel belangrijkere, vraag aan de orde: sinds wanneer hebben fractievoorzitters het recht een college toestemming te geven zich niet te houden aan een besluit dat door de raad is vastgesteld? In het uiterste geval zouden ze misschien kunnen zeggen dat ze bereid zijn een voorstel tot afwijking binnen hun fracties te ondersteunen, maar er is hier helemaal geen sprake geweest van een voorstel aan de raad, maar van een collegebesluit sec. Deze principiële vraag had mij een beter onderwerp voor een discussie geleken dan wat er nu is behandeld. De raad had ook gewoon een voorstel tot herbevestiging kunnen behandelen. Dat had het voordeel gehad, dat alle deelnemers aan de discussie dan in elk geval de tekst van het beleid voor zich op papier hadden gehad (dacht ik). Maar toen ik de achterliggende agendastukken er eens op heb nageslagen, bleek mij dat de raadsleden de voorgeschiedenis voor zich op tafel hadden liggen in de vorm van een Voorbereidingsmemo dat de griffie bij elk agendapunt voegt. Vanwaar dan die onkunde die in de bespreking tot uitdrukking kwam en die mevrouw Bosch van de ChristenUnie uit alle macht probeerde op te heffen?

Als de raadsleden al niet weten hoe de vork in de steel zit, is het niet verwonderlijk dat burgers die zo’n initiatief willen nemen het ook niet meer weten. In de AV van vrijdag lees ik dat de Almeerse stichting ‘Steun Pakistan’ handtekeningen verzamelt om een burgerinitiatief aan de raad voor te leggen. Volgens mevrouw Saima Bantvawala hebben ze al 25.000 euro ingezameld en willen ze gaan voor het maximale bedrag. Iemand had haar moeten vertellen dat het niet gaat om het verzamelen van handtekeningen voor een politiek burgerinitiatief, maar om het verzamelen van geld van Almeerse burgers  voor een bepaald doel. Het doet er niet toe hoeveel je inzamelt; een stichting of een comité (want het gaat wel over een formeel initiatief) kan gewoon aan het college vragen om het bedrag dat zij bij de Almeerse bevolking heeft ingezameld te verdubbelen. Als het college vindt dat het initiatief aan de voorwaarden voldoet legt ze dan een voorstel aan de raad voor. Als je hoopt op het maximale bedrag van 50.000 euro, moet je kunnen aantonen dat je tenminste eenzelfde bedrag hebt ingezameld. Dat is iets wat de raad niet kan controleren in een vergadering over een burgerinitiatief. Er kan trouwens een reden zijn waarom je die 50.000 euro toch niet krijgt, ook al heb je zelf al meer ingezameld. Misschien lopen er tegelijkertijd meerdere formele burgerinitiatieven voor hulpverlening aan het betrokken rampgebied. Als ze allemaal voldoen aan de criteria komen ze in principe ook allemaal in aanmerking voor verdubbeling maar, zoals uit de laatste zinsnede van de regeling blijkt, mag de gemeente in totaal maximaal 50.000 euro besteden per gebeurtenis. Het kan dus zijn dat dit bedrag over meerdere initiatieven verdeeld moet worden.

Misschien is het zinvol als de gemeente wat ruimere bekendheid geeft aan deze zaken, misschien zelfs pro-actief (om een favoriete uitdrukking van D66 te bezigen), door een persbericht te plaatsen als zich een ramp heeft voorgedaan waarvoor een nationaal gironummer is geopend.

Jelte Huizenga
ChristenUnie raadslid 2006-2010