Piketpaaltjes (129)

200901 Werkbezoek Flora Lagerwerf Antillen_schoolzaterdag 06 juni 2009 20:28

Democratie in diskrediet - Een vraag om over na te denken - Een testje - Sommige kunstenaars ontbreekt het niet aan creativiteit

Democratie in diskrediet
Als ik naar de gebeurtenissen aan de overkant van de Noordzee kijk word ik onweerstaanbaar herinnerd aan het boek van Edgar Allan Poe: The Fall of the House of Usher. In de openingsalinea van dit boek hoef je alleen House of Usher te vervangen door House of Gordon Brown om een passende beschrijving te krijgen van het gevoel dat je bekruipt als je kijkt naar de regering van deze Labour premier. Net als op het House of Usher, lijkt er op het House of Gordon Brown ook een vloek te rusten.

Wat een zootje! Ministers en volksvertegenwoordigers die waar ze maar kunnen met hun vingers in de jampot zitten en als gevolg van het openbaar maken van hun wandaden nu de laan uitvliegen of zelf lopen. Een premier die langzamerhand de greep helemaal lijkt te verliezen op wat er om hem heen gebeurt en die zich toch uit alle macht aan de macht wil vastklampen. De nadagen van een heerschappij. 

Premier BrownBrown heeft wel pech. Een groot deel van de successen van Tony Blair was te danken aan Gordon Brown, zijn minister van financiën. Dat hij daar goed in is, heeft hij ook nog bewezen na het uitbreken van de kredietcrisis. Hij heeft jaren gehunkerd naar de kans om Blair op te volgen, maar toen hij eindelijk diens mantel mocht overnemen, was deze al aardig door de motten aangevreten. In het Engelse systeem is dat overigens niet zo bijzonder. Het gebeurt daar regelmatig aan het einde van een lange regeerperiode door één en dezelfde partij[1]

Je kunt je afvragen hoe het toch komt dat daar zo vaak regeringen wel moeten vallen vanwege de stank van corruptie die er omheen hangt. Ik denk dat een belangrijke oorzaak is dat het begrip ‘democratie’ daar een heel andere invulling heeft dan hier. Wij proberen door democratische processen invloed te krijgen op de manier waarop ons land gerund wordt, maar in Engeland probeert men door democratische processen absolute macht te verwerven. Dat is altijd zo geweest, vanaf het moment dat de Engelse baronnen de Magna Charta afdwongen[2] van Koning Jan zonder Land omdat zij vonden dat de koning zijn macht misbruikte. Dat was niet zozeer omdat ze tegen machtsmisbruik op zich waren maar, als macht toch misbruikt moest worden wilden ze dat liever zelf doen. Als je dan de politieke geschiedenis van Engeland volgt door de eeuwen heen zie je steeds weer, dat de macht ontworsteld wordt aan een bevolkingslaag die het regeren als een geboorterecht was gaan beschouwen. Nieuwe elites treden dan in hun plaats, tot ook die het ‘hemels mandaat’ verliezen. Waar ze echter nooit van afgestapt zijn is het idee dat je alleen een land kunt regeren als je absolute macht hebt. Theoretisch berust die absolute macht nu bij het Parlement, maar niet bij het hele Parlement. Alleen de partij die daar de absolute meerderheid heeft en zelfs niet die hele partij, maar alleen de partijleider, die tegelijk regeringsleider is. Als je als parlementslid vooruit wilt komen is wat de premier en zijn baronnen van jou denken van beslissende betekenis. Hij stelt ministers aan en ontslaat ze ook als hem dat zo uitkomt. De oppositie mag zich ondertussen vermaken met het opvoeren van een schimmenspel dat ‘schaduwkabinet’ heet. 

Over dualisme hebben ze daar nog nooit gehoord. Samen optrekken met de oppositie komt alleen voor als je de eigen partijleider om zeep wilt helpen, of als het verder helemaal niets uitmaakt. Je zal daar nooit iets zien dat vergeleken kan worden met wat wethouder Duivesteijn gisteravond kwalificeerde als een ‘onheilige coalitie’ tussen een coalitie- en een oppositiepartij om een bepaald doel te bereiken. Daarentegen is het heel gebruikelijk dat parlementsleden gewoon voorgeschreven krijgen door de Whip’s Office[3] hoe ze moeten stemmen. Tegen het einde van een regiem lukt dat niet zo goed meer, want als je zelf je parlementszetel wilt behouden bij de volgende verkiezing is het raadzaam enige afstand tot de regering te nemen en te doen alsof je echt wel een onafhankelijk denkend politicus bent. Dat is ook het ogenblik waarop een oude Engelse traditie in ere wordt hersteld; de Koningsmoord. Als je denkt dat jouw ‘koning’ niet meer in staat is jouw belangen te verdedigen, dan maak je hem af. Dat gebeurt door dezelfde mensen die jou eerst op het schild hebben geheven. Gordon Brown kan daarom maar beter zijn maliënkolder ook onder zijn pyjama in bed aanhouden. 

British parliament

In 1887 schreef de historicus Lord Acton in een brief: ‘macht corrumpeert en absolute macht corrumpeert absoluut’, zoals het in Nederland vaak geciteerd wordt[4]De situatie waarin Labour momenteel verkeert illustreert dat ook ‘democratisch gelegitimeerde’ absolute macht, absoluut corrumpeert en dat dit dus geen exclusieve eigenschap van dictaturen en eenpartijstaten is. Het enige verschil is dat in het Verenigd Koninkrijk de kiezers er genoeg van kunnen krijgen en de andere partij in het zadel gaan helpen. Dat zullen dan wel de Conservatieven worden, want na 18 jaar is het electoraat wel een beetje vergeten waaraan zij destijds ten onder zijn gegaan en dan kan het circus opnieuw beginnen. U hoeft echt niet te geloven dat dit systeem zal veranderen als de Conservatieven de verkiezingen winnen, want die zullen vast niet de macht weggeven door het kiesstelsel te veranderen. Misschien als de Liberal Democrats ooit aan de macht komen[5], want die schijnen meer te voelen voor een systeem als het Nederlandse, waar de macht nooit zo geconcentreerd en absoluut kan worden uitgeoefend, omdat elke partij altijd afhankelijk is van andere om te kunnen regeren. Wat dat betreft zouden ze nu wel eens de wind mee kunnen krijgen, als we kijken naar de uitkomst van het onderzoek van De Guardian onder vijfduizend lezers van die krant en de Observer. De vraag was wat de lezers zien als mogelijke oplossing voor dit soort problemen. Het antwoord was duidelijk. Er moet een heel ander parlementair systeem komen, waarbij tweederde van de ondervraagden kiest voor een stelsel zoals we dat ook in Nederland kennen[6]. Ik stel voor dat we daar niet op gaan zitten wachten, want als er in het Verenigd Koninkrijk iets is dat het eeuwige leven al schijnt te bezitten, is het wel de traditie. .

Overigens, aan onze kant van de haringvijver hebben we minstens één politicus die er waarschijnlijk wel voor zou voelen het Britse parlementaire systeem hier in te voeren, als hij eenmaal de verwachte meerderheid in het parlement heeft verworven. En, omdat zijn partij maar één lid heeft die tegelijk ook der Führer is, is de kans op opstanden binnen de partij, waar Engelse premiers toch altijd mee moeten rekenen, tot nul gereduceerd. Gelukkig hebben wij zo ook onze politieke tradities en zou een simpele meerderheid in het parlement niet voldoende zijn om die hartenwens te realiseren.

 


 

 

ChristenUnie 1e Kamerlid Mevr. Lagerwerf op bezoek in de Antillen jan. 2009


Een vraag om over na te denken
Mevrouw Flora Lagerwerf, Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie heeft in het debat over de staatkundige herziening van de Antillen op 20 mei jongstleden zich afgevraagd wat het wederzijdse zelfbeschikkingsrecht van verschillende delen in het Nederlandse koninkrijk eigenlijk inhoudt[7]. Welk zelfbeschikkingsrecht moet prevaleren: dat van de Nederlandse bevolking als die misschien de banden met Antillen wil doorsnijden of van de Antilliaanse bevolking die juist die banden in stand wil houden? Daar moet u toch eens over nadenken. De staatssecretaris heeft toegezegd dat ook te zullen doen. Geert Wilders heb ik er nog niet over gehoord, maar het lijkt me niet dat hij er lang over na hoeft denken.

 

Een testje

In deze tijd van examens kan ik natuurlijk niet nalaten uw kennis van de klassieken op de proef te stellen. Wie is de auteur van het volgende citaat:

 ,,Geen dierenfokker is zo stom om met zijn slechtste exemplaren te gaan fokken, behalve de mens.’’

Was dit Lamarck, Spencer, Gobineau, Darwin, Hitler of Stalin[8]





Sommige kunstenaars ontbreekt het niet aan creativiteit
Een paar weken[9] geleden gebruikte ik een politieke prent van de Bossche tekenaar Herman Moerkerk ('s-Hertogenbosch 1879-1949 Haarlem). Hij kreeg bekendheid door zijn karikaturen, schilderijen, tekeningen en gravures van Brabantse onderwerpen. Zijn eerste tentoonstelling van schilderijen en tekeningen in Amsterdam in 1904 werd gevolgd door meer exposities, eerst in de Randstad, maar ook elders. Hij maakte studiereizen naar Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland en Italië en trok ook in Nederlands Indië, Engeland, Hongarije en België aandacht op tentoonstellingen. 

Moerkerk was een naturalistische schilder van portretten, figuren, stillevens, straatjes en stadsgezichten met veel figuren. In zijn geboortestad waren die werken in trek, maar daarbuiten viel de roem zwaar tegen. Bij de gevestigde kunstkritiek had hij een wat stoffig imago, men vond hem te traditioneel, te gemoedelijk. Zijn schilderstijl lag ergens tussen realisme en impressionisme in en daar kon je de kunstwereld in het tweede decennium van de twintigste eeuw niet mee imponeren. Daar gaf volgens hemzelf de ‘nieuwlichterij’ de toon aan.

Artiest temidden van criticiBoten op de Wolga

Uit bijgaande tekening blijkt hoe Moerkerk de verhouding tussen de kunstenaar en zijn critici zag, maar in 1927 nam hij wraak. In korte tijd schilderde hij 42 ultramoderne expressionistische portretten en landschappen die wel bij de kunstwereld in de smaak vielen. Onder de naam van de 'jonge Russische schilder Alexei Wladkine’ exposeerde hij werken als bijgaande ‘Boten op de Wolga’ bij een kunsthandel in Tilburg. De tentoonstelling was een doorslaand succes, de kunstkritiek was in extase en schreef er kolommen over vol. Daar heeft hij nog ruim 20 jaar van kunnen nagenieten.


  Jelte Huizenga 

 


[1] Nigel Brandreth in Breaking the Code, Westminster Diaries, beschrijft in zijn dagboeken de nadagen van de laatste conservatieve regering onder premier Major. Net als nu, werd die periode ook gekenmerkt door het ene schandaal na het andere.

[2] 15 juni 1215

[3] Whips vormen de ‘spierballenbrigade’ van de partij. Door het aanbieden van beloningen of straffen proberen ze de leden achter de regeringslijn te houden. In elk geval moeten ze ervoor zorgen, dat er bij stemmingen altijd voldoende partijleden aanwezig zijn om een meerderheid te verzekeren.

[4] Eerlijk gezegd denk ik dat deze in Nederland veel gebruikte versie niet helemaal een juiste vertaling is van wat hij schreef aan Bisschop Mandell Creighton: Power tends to corrupt, and absolute power corrupts absolutely. Volgens mij moet het meer zijn: macht heeft de neiging te corrumperen en absolute macht corrumpeert absoluut.

[5] Zie hun site http://www.libdems.org.uk , waar enorme veranderingen in de politiek worden beloofd, maar een ander kiesstelsel (misschien wijselijk) toch niet nadrukkelijk wordt genoemd. Misschien moeten ze daar dan snel verandering in aanbrengen en inspringen op het onderzoek van De Guardian.  

[6] ND 05-05-09

[7] CvristenUnie Nieuwsbrief, nr. 10, 28 mei 2009

[8] Het was inderdaad Darwin, in The Descent of Man dl 1, hfdst 7, een boek dat ook verder veel van dit soort uitspraken bevat. Ik kwam dit citaat tegen in een art. van Govert Buijs in het Katern van het ND van 5 juni, waarin de vraag besproken wordt of Darwin mede verantwoordelijk is voor het ontstaan van het Sociaaldarwinisme, dat aan het eind van de 19e en begin 20 eeuw hoogtijdagen beleefde en een diepe invloed heeft uitgeoefend op het wereldbeeld van Hitler. (Ik heb hier al eens eerder iets over gezegd in pps 92 van 080829 (de ene genocide is de andere niet)). N.a.v. het genoemde artikel heb ik nog wat gegoogeld  op Darwin en sociaaldarwinisme en het viel me op hoe fel zijn bewonderaars zich verzetten tegen die gedachte. Als je sites met citaten van Darwin zoekt, vind je er ook geen enkele die in deze richting wijst, terwijl ze echt wel bestaan en te vinden zijn, bijvoorbeeld bij Charles Perrow, in Organisaties in kritisch perspectief . Deze uitspraken (on)bewust verzwijgen om geen verbinding te hoeven leggen tussen Darwin en het sociaaldarwinisme is toch een beetje verdacht. Darwin mag dan wel de uitdrukking Survival of the fittest hebben overgenomen van Herbert Spencer, maar hij beschouwde die wel als een goede equivalent voor zijn begrip Struggle for existence. Zelfs al zou Darwin nooit uitspraken gedaan hebben als de geciteerde, dan zou je mogen verwachten dat men zou proberen te bewijzen dat sociaaldarwinisten hun theorie nooit afgeleid kunnen hebben uit zijn ideeën over natuurlijke selectie en dat men een andere bron als aannemelijke oorsprong van het sociaaldarwinisme zou kunnen aanwijzen.

[9] Pps 126 van 15-05-09

« Terug

Archief > 2009 > juni

Geen berichten gevonden