‘Begrijpt minister Cramer het wel helemaal?’,
was de gedachte die bij me opkwam toen ik gistermiddag in de volgepakte Middenzaal van de Schouwburg luisterde naar haar reactie op de presentatie van de concept Structuurvisie Almere 2.0. Ik realiseer me dat ik als politieke boer van de Almeerse klei niet alle nuances begrijp van de taal die op de Haagse Olympus wordt gesproken, maar wat ik hoorde maakte me toch wat onrustig. Aan warme woorden over het belang van de Schaalsprong voor Metropoolregio Amsterdam en de grootsheid van de visie was geen gebrek, evenmin als aan verzekeringen dat het kabinet nu volop de discussie zou aangaan met alle betrokkenen over de verdere uitwerking ervan, maar voor mijn gevoel was wat ze zei over de IJmeerverbinding een kil plekje in haar betoog en leek neer te komen op: ‘daar zullen we nog wel eens naar kijken, maar daar is geen haast bij’. Minister Eurlings was minder uitgesproken en verzekerde zijn gehoor dat het Kabinet zijn beslissingen zou nemen en niet voor zich uitschuiven, maar hij legde wel erg veel nadruk op wat er allemaal al gedaan wordt langs de assen A6 en Flevolijn en hoe dat al ging om mega-investeringen[1]. Hij voerde daarbij zelfs de Hanzelijn op als illustratie van wat er al voor Almere werd gedaan.  

Als mijn gevoel over deze reactie klopt, lijkt het mij niet onwaarschijnlijk dat er in oktober problemen kunnen ontstaan met de gemeenteraad van Almere. Als u in het stukje verderop leest hoe er door partijen al gereageerd wordt op de losse flodder die de Staten van Noord-Holland voor onze boeg hebben afgeschoten, dan mag u zich er een voorstelling bij maken hoe de gehele Raad zal reageren als principebesluiten over de IJmeerverbinding op de Griekse kalender worden geplaatst[2]. Ik denk dat de Raad realistisch genoeg is om te beseffen dat niemand gehouden is aan het onmogelijke, maar dan hebben we het wel over fysieke of financiële onmogelijkheden en niet over koude voeten. De Raad heeft één en andermaal klip en klaar uitgesproken dat de IJmeerverbinding praktisch het criterium is waaraan het commitment van het Rijk voor de Schaalsprong als project van nationaal belang zal worden getoetst. Even duidelijk heeft de Raad uitgesproken dat Almere voor zichzelf geen Schaalsprong nodig heeft. 

Ik denk dat mijn gevoel bij haar uitspraken door anderen gedeeld wordt. Dat maak ik tenminste op uit het korte slotwoord van wethouder Duivesteijn. Het Haags Olympisch is zijn tweede moedertaal en daarin sprak hij dan ook de bewindslieden aan. Wat hij hen voorhield kwam bij mij over als een duidelijke waarschuwing, gekoppeld aan een oproep om toch vooral de hele visie buitengewoon serieus te nemen. Het kan daarbij misschien helpen als ze het ontwerp van onze 15-jarige planoloog Joy Kensmil een prominente plaats geven in hun werkkamers. 

Laten we hopen dat dit het gewenste effect heeft en dat de archeologen van de toekomst niet verrast zullen zijn als ze op mijn kist stuiten en daarin een Structuurvisie Almere 2.0 aantreffen, waarvan ze alleen vage sporen in het landschap kunnen terugvinden.

 

 

Het nieuwe Atlantis
De presentatie van gedeputeerde Andries Greiner en consorten, waaronder William MacDonough, over de mogelijkheden van het Marker- en IJ-meer vond ik fascinerend. Maar alles wat zij zeggen wordt in het Noorder- en andere kwartieren uiteraard beschouwd als fighting words. Men schijnt daar te leven bij de fictie dat het hun IJ- en Markermeer betreft en dat daar alleen gedaan mag worden wat hun goeddunkt. Dit komt bij mij over als een blatante poging tot annexatie van andermans rechten. 

Als we voor het gemak er even van uitgaan dat deze misvatting wordt rechtgezet en dat IJland er op een gegeven ogenblik toch komt, dan denk ik dat we met die naam een slag hebben gemist. Uit mijn nautische jeugd heb ik een fascinerend boek meegedragen, getiteld Eight Bells at Salamander. De auteur Lawrence G. Green behandelt daarin ook de theorieën over Atlantis[3] dat eeuwen geleden onder de golven is verdwenen, net als het land dat pas in de 14^e eeuw plaats moest maken voor de Zuiderzee. De meest plausibele theorie is volgens hem, dat Atlantis gelegen heeft op de Doggersbank en deel uitmaakte van het oudste Friesland. Die theorie spreekt hem het meest aan, omdat de verhalen die Plato over Atlantis vertelt in grote lijnen hiermee overeenstemmen. Wat zou er dan passender zijn dan dat we het voorgestelde IJland zien als een nieuw Atlantis dat oprijst uit de golven in een gebied dat vroeger ook tot Friesland behoorde? 

Ik stel daarom voor dat we in de naamgeving van dat eiland de geschiedenis laten herleven en er door een kleine aanpassing IJlantis of IJlandis van maken.

 

De Tempeliers van Marken slaan een slag
Ze geven het niet op die Tempeliers, dat moet je ze wel nageven[4]. Directe confrontatie heeft Almere er niet toe kunnen dwingen de opdracht voor de Schaalsprong terug te geven aan het Rijk en nu zijn ze langs achtertrappen het regeerkasteel van Noord Holland binnengedrongen, waar ze de Staten van die provincie met dreiging van geweld of beloften van geld[5] een besluit hebben laten nemen dat, ‘als het aan haar (sic) ligt, (er) geen IJmeerverbinding komt tussen Almere en Noord-Holland’[6]

Dat lijkt erg veel op een oorlogsverklaring aan Almere en aan deze kant van de plas waar in het verleden zulke bloedige zeeslagen zijn uitgevochten, lijkt bij sommigen meteen de moed in de schoenen te zinken. Zo bijvoorbeeld bij Leefbaar Almere en Groenlinks. Meneer Huis: ‘Dat is toch van de zotte. Wij moeten hun bewoners huisvesten. Dat kan, maar niet zonder die verbinding. Ik vind dat we nu moeten stoppen met de schaalsprong' en hij kondigt meteen aan een voorstel hiertoe in te dienen. Meneer Pet: ‘Wij zijn hier toch zeker gekke Henkie niet. Noord-Holland blijkt zo wel een heel onbelangrijke partner. En dat terwijl de visie van het college van Almere nog gepresenteerd moet worden. Wij zullen een motie van Leefbaar Almere steunen'

De krant trekt hieruit de conclusie dat er geen unanieme steun meer bestaat om door te gaan met de Schaalsprong. Dat is natuurlijk klinkklare nonsens, want beide fractievoorzitters verbinden hun afwijzing aan het niet-realiseren van een IJmeerverbinding en dat heeft de Raad vanaf het begin al gedaan.

Toch vrees ik dat hier sprake is van een overreactie, want lees nu eens goed wat er staat: ‘als het aan haar (sic) ligt’. Maar wie beweert dat het aan hen ligt? De Schaalsprong is een rijksopgave en een nationaal belang; als dat hoger wordt ingeschat dan het gespartel van de Staten van Noord-Holland, dan gaat de zaak gewoon door; wat de Tempeliers ook mogen roepen. Verder mag iedereen zijn eigen mening erover hebben of het van bestuurlijke beschaving getuigt om zo’n motie in te dienen terwijl er al een aantal weken een uitnodiging van de Raad van Almere op tafel ligt om over de Schaalsprong met elkaar te spreken[7].

Ik denk daarom dat Wethouder Adri Duivesteijn gelijk heeft als hij het besluit van Noord-Holland ‘gênant’ noemt en zegt dat het college zich hierdoor niet laat stoppen. En, als het aan mij ligt, de Raad ook niet.

---

Voorkomen is beter dan genezen
Wie zegt eigenlijk dat Meneer Wilders geen vooruitziende blik heeft?  De politicus die enigszins ironisch opmerkte dat hij het een goede ontwikkeling vond dat Wilders zich nu ook eens inzette voor moslims heeft in elk geval niet begrepen, waarom Wilders afgelopen dinsdag een spoeddebat wilde voeren in de Tweede Kamer over de verslechterde situatie in Iran na de presidentsverkiezingen in het land. Wilders vindt dat het kabinet de relaties met het land in het Midden-Oosten moet verbreken, zolang ‘het regime de oppositie daar neerslaat en doodt'.  

Meneer Wilders doet dit niet omdat zijn hart schreit over de onderdrukking van moslims in Iran. Vergeet het maar, als toekomstig premier kijkt hij verder en ziet het schrikbeeld al voor zich. Heeft hij straks de verkiezingen gewonnen en is hij eindelijk premier geworden van een volk dat niet simpelweg trots op Nederland is, maar ook nog eens gaat voor de vrijheid, en dan wordt ons land overstroomd door moslims die uit Iran zijn verdreven of gevlucht vanwege de onderdrukking door Ayatollah Khameini en zijn handlangers. 

Vandaar zijn plotselinge aanval van democratische bevlogenheid en vergaande menslievendheid. In politieke termen noemen we dit profylactisch integratiebeleid. Hoe ver Wilders vooruit denkt valt niet alleen te zien aan bijgaande foto die op zijn bureau staat, maar ook aan de opvallende kaart die verschijnt als je de deur van de kast met het opschrift ‘Buitenlandse Zaken’ opent.

 

---

 

Drakenbootraces
In het kader van het evenement Experience Taiwan werden er vorige week zaterdag drakenbootraces gehouden tegenover de Esplanade op het Weerwater. Deze gebeurtenis is niet alleen interessant omdat er een boot meedeed die bemand was door 16 peddelaars van China Airlines en de ChristenUnie en ook niet omdat deze boot de derde prijs bij de amateurs behaalde, die door wethouder Martine Visser werd uitgereikt aan de heer Charles Peng, Vice President van China Airlines in Europa en ondergetekende (zie foto), maar ook omdat deze gebeurtenis merkwaardig is in het licht van de geschiedenis.


Op de oude prent hierboven ziet u namelijk Nederlandse schepen op de rede bij Fort Zeelandia, bij Tainan op het Ilha Formosa, zoals Taiwan in 1583 door een Portugese kapitein was gedoopt. Al vroeg in de 17^e eeuw begon de VOC[8] zich te roeren in dat gebied, vooral met het doel vaste handelsbetrekkingen te krijgen met het Chinese vasteland. Na enkele mislukte initiatieven landden de Nederlanders in augustus 1624 op de zuidwestkust van het eiland Formosa. Drie jaar later was Fort Zeelandia klaar, dat een nederzetting moest beschermen die bedoeld was als overslagplaats van goederen aangevoerd uit vooral China en Japan. Het eiland zelf bleek ook interessante handelsproducten te leveren, zoals hertenhuiden en hertengeweien. Ook begon men met hulp van Chinezen die van het vasteland overkwamen rijst en suiker te verbouwen. Het werd een groot economisch succes, met als gevolg snel stijgende handels- en belastinginkomsten. In 1650 was het aantal Chinezen onder het bestuur van de VOC al aangegroeid tot ongeveer 100.000 personen[9]. Langzamerhand breidde de VOC haar invloed uit over het hele eiland, dat een grote toekomst als Nederlands bezit tegemoet leek te gaan. De VOC investeerde aanzienlijk in landbouw en infrastructuur en zette zelfs scholen op waar inheemse kinderen het Nederlandse alfabet leerden. Ze bevorderde ook de verspreiding van het christelijk geloof op het eiland, vooral onder de inheemse bevolking. In 1655 dienden er zelfs acht predikanten op Tayuan, zoals wij Formosa noemden. Overigens was het geen rustig bezit. Er waren voortdurend opstanden te onderdrukken onder de Chinezen, al dan niet samenwerkend met Japanners.  Vanaf 1653 ging het bergafwaarts met de handel. Dit werd veroorzaakt door de strijd op het vasteland tussen de nieuwe Qing-dynastie en overgebleven Ming-loyalisten, de bovengenoemde opstanden en natuurrampen.

In 1661-62 viel het doek. Een loyale Ming generaal, Zheng Chenggong kon zich niet handhaven op het vasteland en stak met een vloot over naar Taiwan. Het bestuur in Batavia onderschatte de dreiging en zond onvoldoende versterkingen om de ‘zeerover Koxinga’, zoals onze kant hem noemde, te weerstaan en dat werd het begin van het einde van onze aanwezigheid op Formosa en het einde van het begin van de overname van Taiwan door de Chinezen[10].  De hoofdmoot van deze gebeurtenissen speelde zich in en rond de huidige stad Tainan en ditzelfde Tainan was nu prominent aanwezig op Experience Taiwan. Als iemand het geen interessant idee vindt dat Taiwanese drakenboten nu wedstrijden varen op het water dat bijna vier eeuwen geleden de VOC-schepen droeg die onderweg waren naar hun eiland, mankeert er toch echt iets aan zijn historisch gevoel.[11]

 

  Jelte Huizenga

 

---

[1] Die waarschijnlijk heel wat minder zou zijn geweest als eerdere kabinetten zich niet door belangengroeperingen hadden laten afpraten van de tunnelverbinding A6-A9.

[2] In de polder ook wel uitgedrukt als: uitstellen tot Sint Juttemis.

[3] Eight Bells at Salamander, Lawrence G. Green, Timmins, Cape Town 1984, vanaf p. 202

[4] Zie voor uitgebreide geschiedenis en achtergronden van deze vete tussen de Tempeliers en Almere de piketpaaltjes 8 (2006), 41, 42, 57, 60, 63 (2007), 111 (2008) en 117 (2009)

[5] Een heel gevoelig punt voor die bestuurders sinds de Vikingen met de provinciale spaarpot van ca. 60 miljoen € naar de Noorderzon zijn vertrokken.

[6] AV 24-06-09

[7] Tot mijn ontsteltenis hoor ik dat de ChristenUnie-SGP fractie in de Staten van Noord-Holland het voortouw heeft genomen om de plannen van Almere ongehoord te veroordelen.

[8] Verenigde Oost-Indische Compagnie, het inspirerende voorbeeld van premier Balkenende.

[9] Hoeveel oorspronkelijke Taiwanezen er destijds woonden is niet duidelijk, wel dat ze zelfs niet in de verte verwant waren aan de Chinezen, maar van Maleisisch-Polynesisch afkomst. In 1990 woonden nog ongeveer 332.000 inheemse Taiwanezen op het eiland op een totale bevolking van ongeveer 20 miljoen, voornamelijk Han-Chinezen.

[10] Als iemand parallellen ziet tussen deze geschiedenis en die van 1948, toen een verslagen Chiang Kai-sjek met twee miljoen volgelingen uitweek naar Taiwan, lijkt dat niet vergezocht. Evenmin als een vergelijking wordt getrokken met de tegenwoordige kolonisatie van Tibet door de Han Chinezen.

[11] Om dat gevoel wat op te poetsen in relatie tot Taiwan kan de link  http://www.geledraak.nl/html/page280.asp helpen.

In het kader van het evenement Experience Taiwan werden er vorige week zaterdag drakenbootraces gehouden tegenover de Esplanade op het Weerwater. Deze gebeurtenis is niet alleen interessant omdat er een boot meedeed die bemand was door 16 peddelaars van China Airlines en de ChristenUnie en ook niet omdat deze boot de derde prijs bij de amateurs behaalde, die door wethouder Martine Visser werd uitgereikt aan de heer Charles Peng, Vice President van China Airlines in Europa en ondergetekende (zie foto) maar ook omdat deze gebeurtenis merkwaardig is in het licht van de geschiedenis.